Święty Krzyż to klasztor – zabytek architektoniczny na Łysej Górze w samym sercu gór świętokrzyskich.  Nazwa pochodzi od relikwi Krzyża Świętego przechowywanych w Kościele. 
Pierwsza wzmianka o klasztorze pochodzi z XII wieku.
Jest miejscem kultu i wielu pielgrzymek z całej Polski. Został ufundowany w 1006 roku przez fundację Bolesława II Krzywoustego. W Klasztorze znajduje się Muzeum Misyjne Zakonu Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, z pamiątkami przywiezionymi z wypraw misyjnych, oraz Muzeum Przyrodniczo Leśne Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Rok 2006 jest rokiem milenijnym przybycia na Święty Krzyż pierwszych mnichów.

Najciekawszą z tras prowadzących na Święty Krzyż jest tzw. Droga Królewska z Nowej Słupi. Podczas wędrówki po trasie zobaczymy zaroeno zbytki architektoniczne jak róenież atrakcje przyrodnicze. Łysogórskie zbocza to rumowiska skalne, gołoborza, które są wizytówką Gór Świętokrzyskich.

W Nowej Słupii zwiedzimy Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego.  Osadnictwo na otaczającym nas terenie sięga II w. p.n.e. i jest związane z rozwijającym się od IV w. hutnictwem żelaza.. Obecnie miejscowość rozsławiają eksperymentalne wytopy żelaza z rudy prowadzone przez naukowców metodą stosowaną przez zamieszkujących Góry Świętokrzyskie 2 tys. lat temu hutników.

Wytopy prowadzone są corocznie w sierpniu podczas imprezy zwanej Dymarkami Świętokrzyskimi. W pawilonie Muzeum zabezpieczono stanowiska archeologiczne złożone z 42 klocków żużla, pozostałych po piecach służących do jednorazowego wytopu żelaza z rudy. Piece te , ze względu na sposób doprowadzenia powietrza (dmuchanie, dymanie miechami) zwane są dymarkami. Ponadto na planszach i makietach przedstawiono starożytną technikę wydobycia rudy i wytopu z niej żelaza, historię i metody badań oraz inne zagadnienia , związane z funkcjonowaniem ośrodka metalurgicznego.Łysą Górę miejscowi obrali za siedzibę bóstw.  Zespół klasztorny składa się z z kościoła z przylegającymi do niego od północy zabudowaniami klasztoru. Klasztor Świętokrzyski położony jest na drugiej pod względem wysokości w masywie Gór Świętokrzyskich Łysej Górze ( 595 m n.p.m.). Jesteśmy w Świętokrzyskim Parku Narodowym, w którym chronione są rzadkie drzewostany Puszczy Jodłowej.

Z klasztoru roztacza się rozległy widok na lekko sfałdowaną okolicę.